بررسی فقهی قاعده نفی سبیل در روابط بین الملل

بررسی فقهی قاعده نفی سبیل در روابط بین الملل* اکرم نوائی لواسانی[1] چکیده :  قاعده نفی سبیل از قواعد عام و کاربردی در فقه، اعم از شیعه واهل سنت است، بخصوص در روابط بین الملل اسلام نقش مهمی دارد. براساس آموزه‌های دینی، نیازها و ضرورت‌های زندگی عصر کنونی باید در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با سایر ملت‌ها و دولت‌ها ارتباط داشته باشد. اسلام برای این روابط، اصولی را ترسیم می‌کند که از جمله آن‌ها؛ «اصل نفی سلطه‌پذیری» است. طبق این اصل که برگفته از آیات و روایات و سیره معصومین علیهم‌السلام است، حفظ استقلال و عزت دولت اسلامی و مسلمانان و نفی هر گونه سلطه و نفوذ در ابعاد مختلف،ضروری است. البته کاربرد این اصل در روابط خارجی احتمال دارد و در مواردی با«اصل وفای به عهد» در تزاحم باشد که به نظر می‌رسد هر چند اصل اولیه بر تقدم اصل وفای به عهد است اما به طور کلی نمی‌توان یکی از دو اصل را بر دیگری مقدم داشت بلکه در هر مورد باید براساس مصلحت دولت اسلامی و مسلمانان و قاعده اهم و مهم اقدام کرد. واژگان کلیدی: روابط بین الملل ، نفی سلطه‌پذیری،استقلال ، اصل وفای به عهد، مصلحت. *  تاریخ دریافت 04/1/96   ،  تاریخ پذیرش 20/9/96 [1]  . دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی ،دانشکده الهیات ، دانشگاه آزاد  تهران شمال [email protected]